Εισαγωγή στη μελέτη, κάποιες διευκρινήσεις

Καθώς η μελέτη “Political Means…” έχει γραφτεί στα αγγλικά, μερικά εισαγωγικά σχόλια για τον Έλληνα αναγνώστη ίσως είναι χρήσιμα.

Ο τίτλος και το θέμα της μελέτης ξεκινά με τον όρο «πολιτικά μέσα» ή «μέσα που μετέρχεται η Πολιτική» που περιλαμβάνουν σύννομα και μη σύννομα- άτυπα μέσα. Πάνω στον καμβά αυτόν πλέκονται ιστορικές φιλοσοφίες και απαντήσεις, ενώ συζητείται ο σημερινός «μεταμοντερνισμός» που πλήττει και τη χώρα μας. Δείχνεται ότι ο τελευταίος καταλήγει ως ένας νεο-ρεαλισμός, συχνά δίχως όρια.

Το πρώτο μέρος του Συντάγματός μας είναι μια αποτύπωση της ιστορικής διαδικασίας της θέσης τέτοιων ορίων και σχετικών διευθετήσεων. Είναι ένας «βασικός νόμος». Όλες οι σύγχρονες δημοκρατίες υιοθετούν επίσημα αυτόν το βασικό νόμο.  Ωστόσο, η τήρησή του έχει ατονήσει.

Να διευκρινήσουμε ότι σύμφωνα με τη συνταγματική θεωρία και την πολιτική επιστήμη τα «ατομικά δικαιώματα» είναι η πρώτη ιστορικά κατηγορία δικαιωμάτων που έτυχαν προστασίας, αλλά έχουν «αποθετικό χαρακτήρα». Δεν εντάσσονται δηλαδή στην κατηγορία των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται θετικά και παρεμβατικά από το κράτος, όπως π.χ. τα «κοινωνικά δικαιώματα» ή τα «δικαιώματα αναγνώρισης», δηλ. παροχής πολιτισμικού ή κοινωνικού στάτους. Αλλά, όχι μόνο από αυτή την άποψη, έχουν μια μερικότητα, σε αντιδιαστολή με την καθολικότητα των ατομικών δικαιωμάτων. Δηλ. η απλή ιδιότητα του ατόμου-πολίτη δεν θεμελιώνει δικαίωμα στην περίπτωση αναγνώρισης νέων δικαιωμάτων. Πρέπει να συντρέχει και άλλη ιδιότητα. Η (εκ)δήλωση επιπλέον ιδιότητας είναι αποφασιστική για την απόλαυση νέου δικαιώματος, που θα φορά την ένταξη σε μια νέα ομάδα.

 Έτσι, μάλλον φαίνεται ότι τέτοια δικαιώματα ταιριάζουν (περισσότερο) με τις λεγόμενες πολιτικές «θετικής διάκρισης» (positive discrimination)- να κι εδώ το «θετικό» στοιχείο, το μη αποθετικό, με την έννοια της παρεμβατικότητας υπερ μιας ομάδας.

Nομίζουμε, πάντως, ότι αν είναι να γράψουμε ένα θεμελιώδη νόμο, δεν μπορούμε να ξεκινούμε χωρίς το πρώτο κεφάλαιο, των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων, χωρίς τα οποία τα έτερα δεν έχουν (μόνα τους) ιδιαίτερο νόημα. Π.χ. δεν έχει νόημα να εκλέγεσαι πολιτικά και να μην μπορείς να εκφραστείς, είτε προφορικά, είτε γραπτά. Ούτε έχει νόημα να αναλαμβάνεις πνευματική εργασία με ένα σωρό εμπόδια ή έμμεσες απειλές.

Συνεπώς, πρέπει να ξεκινάμε από την Αρχή.

Ευχαριστώ,

Δημήτρης Κιούκιας/Dimitris Kioukias.

 (Σημείωση: Στο μέλλον θα θέλαμε να επεκταθούμε περισσότερο στο θέμα των «δικαιωμάτων», πέραν των όσων έχουμε καταθέσει ήδη).